SỰ THỂ HIỆN TINH THẦN LA MÃ CỔ ĐẠI QUA HÌNH TƯỢNG NHÂN VẬT ENEE TRONG “ENEIDE” CỦA VIRGILE

1. Tác giả_Tác phẩm

1.1 Tác giả

-Virgile( 20-19 TCN) là nhà thơ lớn của La Mã. Ông nổi tiếng với nhiều tác phẩm như “ những bài ca của người chăn nuôi”, “ Khuyến nông”…

- Virgil đạt đến vinh quang khi còn sống. Các thời đại sau đấy tôn sùng ông như một nhân vật huyền thoại, một nhà hiền triết, một bậc tiên tri. Ông học văn học Hy Lạp và triết học ở Milan, Napoli. Năm 19 tuổi lên Roma học môn nghệ thuật hùng biện.

-Virgil bắt đầu làm thơ bằng những bài thơ ngắn gọi là Culex, làm quen với nhiều nhà thơ nổi tiếng đương thời. Thời kỳ sau đó ông viết những thiên sử thi nổi tiếng nhất của ông. Năm 19 tr. CN Virgil đi sang Hy Lạp. Ở Hy Lạp ông gặp Augustus và quyết dịnh không quay về Ý . nhưng sau đó bị bệnh, ông trở về đến Brundisium và ông qua đời tại đây

1.2 Tác phẩm

1.2.1 Khái niệm anh hùng ca

Anh hùng ca là trường ca, một loại hình thuộc thể loại tự sự, hình thành trên cơ sở thần thoại, tiểu thuyết, truyện cổ tích,…

Tính chất nổi bật của anh hùng ca:

_ Chủ nghĩa anh hùng: viết về những người anh hùng mang lí tưởng của một tập thể. Có tinh thần dũng cảm, có trách nhiệm, khát khao chinh phục thế giới

_Tính đồ sộ, hoành tráng: mang tính khái quát hiện thực lịch sử rộng lớn

1.2.2 Nội dung tác phẩm

_Về chủ đề, kết cấu, tình tiết, ngôn ngữ của tập thơ Eneide đều phỏng theo sử thi Hôme. Mục đích của tác phẩm là ca ngợi sự anh dũng của nhân dân La Mã

_ Thành Troie bị quân Hy Lạp thiêu hủy. Enee mang xác cha mình cùng với một số cư dân thành Troy sống sót chạy đi nơi khác. Trong suốt quá trình đi tìm vùng đất mới chàng hoàng tử người Troie_ Enee đã cho thấy bản lĩnh và phẩm chất của mình. Cuộc hành trình gặp biết bao gian truân. Đến Cactagio Enee được nữ hoàng Didon góa chồng ân cần đón tiếp. Cuộc gặp gỡ đã thổi bùng lên ngọn lửa yêu đương trong trái tim cô đơn của nàng Didon góa bụa. Thế nhưng số phận đã bắt Enee phải từ biệt nàng để sang Italie thành lập một vương quốc mới. Trong cơn đau khổ giày vò, Didon đã tự sát bằng thanh kiếm do Enee tặng.

Enee đến Xixin và tại đây, chàng đã mai táng cha mình. Tiếp đó, nhờ có một nhà nữ tiên tri đưa đường, chàng đã xuống âm phủ để gặp cha và được cha cho biết một trong những người thuộc dòng dõi của chàng sẽ tạo ra thời đại hoàng kim cho thế giới và lập nên một đế quốc rộng lớn. Đến Italie người Troie được vua Latinh vui mừng đón nhận, hơn nữa còn hứa gả con gái của mình là Lavini cho Enee. Nhưng trước đó Lavini đã được hứa gả cho vua Turnus, vì vậy chiến tranh giữa người Troie và cư dân địa phương đã nổ ra. Kết quả Enee giành được thắng lợi.

2. Enee hiện thân đất nước và con người La Mã

2.1 Trí tuệ, sức mạnh và lòng quả cảm

Enee- vị anh hùng thành Troie, chàng không chỉ là hiện thân cho một đất nước, một dân tộc, mà còn là niềm tin, hi vọng, là đại diện tiêu biểu cho ý chí của con người La Mã. Vì thế mà ở chàng, nhiều vẻ đẹp đã hiện lên thông qua “Anh hùng ca Enéide” của Virgile. Trước hết, đó là một trí tuệ sáng suốt.

Trước những lời nói hết sức ngạo mạn của Mezence, Enee đã cho thấy trí tuệ sắc sảo của mình. “Nếu xem cuộc chinh phục chính đáng của ta là trò cường đạo, thì phải gọi thế nào những hành vi bạo ngược, những tội lỗi xấu xa của mi…”. Chàng hoàng tử đã ý thức được rằng đây là một cuộc chiến tranh phi nghĩa và chàng đứng lên để chống lại mối đe dọa của dân tộc. Enee cũng sáng suốt trong việc xác định được kẻ thù duy nhất của mình để tránh gây nên một cuộc chiến đẫm máu. “Turnus là thủ phạm duy nhất…Ta chỉ muốn chiến đấu với mình hắn thôi. Điều này sẽ tránh cho dân…thoát bao thảm họa”. Ở đoạn cuối của truyện, Enee cũng tài giỏi trong cách dụng binh, biết thay đổi chiến thuật. “Quân ta phải dùng chiến thuật khác. Nhưng cần phải chớp nhoáng, bất thần đánh úp thành Laurente, trong lúc dân chúng vẫn ngỡ ta bận chiến đấu cách xa thành lũy, chểnh mảng việc phòng thủ”. Đối với vị anh hùng, chiến đấu không chỉ là sức mạnh, lòng dũng cảm mà còn phải dùng cả trí và mưu.

Nhưng nói như thế, không có đồng nghĩa với việc Enee là một vị anh hùng không có sức mạnh. Chàng là một hoàng tử thành Troie tràn đầy sức mạnh phi thường mà không phải ai cũng có thể trở thành đối thủ. Trong nháy mắt, Enee đã hạ gục được những tên địch lì lợm, hung tợn, khỏe mạnh của phe Turnus. “Enee nhảy phóc lên bờ…Nhát kiếm đầu tiên chàng hạ ngay Théron, tên khổng lồ giơ quả chùy nặng chịch, định nện vào đầu chàng. Theron gục ngã…”. Hay trong trận đánh trực diện với Mezence, Enée cũng phần nào cho thấy sức vóc của mình. Mezence, “một người to lớn, lực lưỡng”, đã được Achate e dè nhận xét rằng: “Trừ Turnus, đánh bại Mezence cũng là một chiến công lẫy lừng”. Vậy mà, “Enee chỉ cần khẽ nâng chiếc khiên lớn đã đánh bật nó sang bên”. Thế mới thấy sức mạnh thần thánh của Enee vĩ đại thế nào. Những gã khổng lồ kia chẳng là gì so với chàng.

Tuy nhiên, nổi bật ở chàng anh hùng La Mã này vẫn là lòng quả cảm. Trái tim quả cảm ấy được thể hiện xuyên suốt toàn bộ câu chuyện: trong cuộc đối đầu với những tên khổng lồ một mắt, hay những ngày đêm lênh đênh trên biển chống lại sức mạnh của thiên nhiên và cuối cùng, đáng chú ý nhất là trận tử chiến với Turnus. Trong phút giây đối mặt sinh tử ấy, Enee đã vô tình bị mũi tên của Rutules cắm ngập vào vai. “Chàng đau đớn quằn quại” nhưng lại không một lời rên xiết. Lòng dũng cảm của một trang nam nhi đã khiến chàng có thể “chống tay trên ngọn giáo, điềm nhiên giữa bao lời than thở, bày vết thương ra cho vị thần y”. Tuy bị thương nặng nhưng trong suy nghĩ của vị anh hùng ấy không hề có chút đớn đau cho thân thể của chính mình. Khí thế đánh trận vẫn luôn hừng hực trong chàng: “Sao lại ngăn ta chiến đấu với tên Rutules kia?”. Chính vì vậy mà khi vết thương vẫn còn chưa được chữa xong, chàng đã đứng bật dậy, băng ra chiến trường với một tâm thế sáng ngời ý khí chiến đấu. “Niếm hăng say chiến đấu khiến chàng quên bẳng vết thương”. Như vậy có thể nói, Enee là một vị anh hùng thành Troie đầy quả cảm, không hề khiếp sợ trước cảnh máu đổ, đầu rơi của chiến trường, cũng không hề nao nùng hay bi lụy chút nào trước những thương tổn của bản thân do kẻ thù gây ra. Có chăng nó chỉ tiếp thêm phần nào lòng thù hận và ý chí đấu tranh trong chàng.

Nói tóm lại, Enee là một vị hoàng tử thành Troie đầy trí tuệ, sắc sảo và sáng suốt. Chàng là vị anh hùng có sức mạnh phi thường. Ở chàng chứa đựng của một trái tim dũng cảm, ý chí sắt đá trước bao hiểm nguy của chiến trường khốc liệt. Tất cả đã quy tụ lại tạo nên một biểu tượng lớn cho tinh thần của con người La Mã cổ đại: tinh thần của lòng quả cảm, không lùi bước trước kẻ thù.

2.2. Tinh thần trách nhiệm

Vợ đã chết trong chiến tranh thành Troie , Enee cõng cha là Ansi, dắt con nhỏ là Ascan cùng các chiến sĩ sống sót bỏ thành Troie tìm đường vượt biển sang đất Italia “vùng đất hứa” để xây dựng đô thành mới La Mã.

Dù trải qua rất nhiều mất mát, đau thương, hi sinh cả tình yêu nhưng Enee vẫn luôn giữ nguyên cho mình những phẩm chất cao quý, đặc trưng cho người anh hùng cổ đại, trên hết là trách nhiệm đối với đất nước. Điều này được thể hiện cụ thể thông qua thái độ và hành động của Enee trong tình yêu đối với nữ thần Didon, tình cảm đối với người cha Anchise và con trai.

2.2.1 Đối với nữ thần Didon

Didon vốn là một gái góa chồng đẹp như thiên thần, cõi lòng giá băng sau cái chết của người chồng là Xise trong cuộc chiến thành Troie. Nàng quyết lòng giữ trọn lời thề chung thủy với người chồng anh hùng đã khuất để giữ vai trò Nữ hoàng, cống hiến cho bộ tộc mình

Nhưng khi gặp dũng sĩ Enee, người anh hùng của thành Troie thất thủ phiêu bạt tới đây, nàng đã sững sờ. Thiếu chút nữa là Enee đã làm cho Didon toại nguyện nếu thần vương Jupiter không cho nữ thần Mercure tới nhắc cho Enee biết xứ mạng của Enee không phải ở đó. Chàng dũng sĩ Enee phải tuân lệnh thần Zeus ra đi lập sự nghiệp ở La Mã . Mặc cho nữ hoàng khóc lóc van vỉ , đe dọa, chàng vẫn quyết ra đi đến vùng đất lạ đang vẫy gọi chàng.

2.2.2 Đối với người cha Anchise

Khi cha mình chết, Enee đau xót vô cùng. Chàng không ngại những hiểm nguy, thử thách, tìm đường xuống địa ngục để gặp mặt cha.:

“Cha ơi, cha ơi-Enee gọi cha, mặt ràn rụa nước mắt-cửa địa ngục không ngăn được con đến với cha…”

“Lòng hiếu thảo của con đã không chùn bước trước bao gian nguy, hiểm nghèo, trên đường vào cõi chết.”

Nhưng rồi Enee đã gát lại nỗi niềm mong nhớ của mình đối với cha để tiếp tục lên đường vì trách nhiệm đối với đất nước. “Chỉ có tương lai mới đáng kể, sá gì những cái khác..”, Enee vĩnh biệt cha mình và bước đi về hướng miền đất hứa.

2.2.3 Đối với con trai Aseagne

Vợ mình chết trong cuộc chiến tại thành Troie, Enee đã không ngại khó khăn, nguy hiểm, mang theo con trai mình trong suốt hành trình xây dựng vương quốc mới. Nhưng khi đứng trước ngưỡng cửa của sự sống và cái chết, mặc cho Ascan ra sức can ngăn, Enee vẫn kiên quyết chiến đấu đến cùng đẻ tiêu diệt kẻ thù, dù có thể đánh đổi bằng cả mạng sống, cha con chia lìa.

“Cha ơi- Aseagne đeo vào cổ cha nài nỉ-hãy nghỉ ngơi giây lát. Cha còn yếu lắm”.

Enee siết chặt con vào lòng, vỗ về: “Cha không còn thì giờ-chiến trường réo gọi cha, cha phải chiến đấu. Hãy mãi mãi nhớ lấy và qua con, đời sau sẽ biết quý trọng tổ tiên Troie xưa. Tạm biệt, tạm biệt con…” Niềm hăng say chiến đấu khiến chàng quên bẳng vết thương.

Enee là nhân vật đặc trưng tiêu biểu cho người anh hùng cổ đại, với những khí phách hiên ngang, dạt dào tình cảm nhưng vượt lên trên tất cả chính là lòng yêu nước mãnh liệt và tinh thần trách nhiệm đối với dân tộc. Người anh hùng có thể hi sinh tất cả để phụng sự đất nước, vì lý tưởng dân tộc.

2 2.3. Niềm tin bất diệt

2.3.1 Niềm tin vào bản thân

_ Hình ảnh người vợ của Enee(Creuse) “anh hãy nghĩ đến tương lai. Xa kia trên đất Hesperie có dòng sông Tibre lặng lờ chảy ,một vương quốc mới, một người vợ mới đang đón chàng và bao thế kỉ vinh quang, sẽ dành riêng cho dòng họ ta. Ngay cả khi đã chết đi rồi Creuse vẫn tin vào một một sức mạnh vô hình làm nên tất cả những thứ tốt đẹp cho thành Troie và dòng họ của mình.

_ Dù có bất kì khó khăn, gian khổ những con người thành Troie vẫn bước về phía trước, đi thẳng con đường đến vùng đất mới. Đó là niềm tin mãnh liệt vào chính bản than và tin vào một tương lai để họ vững bước “ Này các chiến hữu_ Enee dõng dạc nói che dưới nét mặt trầm tĩnh, nỗi lo âu xáo động trong lòng –đừng lo sợ gì cho những chiếc thuyền tản bạc.Hẳn họ cũng đã tìm ra nơi trú ẩn ven bờ biển này như chúng ta.Dù ta không thấy những chiếc thuyền Phrygie đâu cả ,nhưng ta nghĩ rằng Anthee, Capys và Caicus là những thủy thủ tài ba và họ biết vượt qua bão táp”

_ Niềm tin về lòng nhân hậu bao dung của con người được thể hiện rõ nét qua cách đối xử hết sức ân cần, vị tha của những người dân Troie đối với một tên hy lạp đã đốt thành và giết chết những con dân của thành Troie.

_ Khi cha của Enee mất thì ông vẫn tin rằng con của Enee sẽ tiếp tục nối nghiệp của dòng họ ,trị vì đất nước,mang lại cuộc sống ấm no cho nhân dân của minh: “Enee-ông thều thào .ta sắp xuống cửu tuyền, về với bia đá vô tri và những phán quan nghiêm khắc, nhưng ta đi rất thanh thản. Đứa bé kia sẽ nối ngôi ta .Nó sẽ giơ cao ngọn đuốc gióng nòi.”

2.3.2 Niềm tin vào thần linh

_ Theo sự chỉ dẫn của thần linh, những con người Troie đã đi tìm vùng đất mới bằng một lòng tin mãnh liệt “ tôi tin chuyến vượt biển sẽ qua nhanh. Việc tế lễ, dâng ruợu hầu đã khiến các vị thần hài lòng. Tim chúng tôi rộn rã niềm vui và hy vọng.”

_Những con người la mã cổ đại luôn có một niềm tin vững chắc vào thần linh,họ tin rằng những đấng tối cao sẽ mang lại cho họ hạnh phúc niềm tin. Không chỉ nhân vật Enee tin vào điều điều ấy mà những người dân La Mã cổ đại cũng tin như thế,trong đó hình ảnh của người cha Enee đã thể hiện điều nay qua hình ảnh: “trên mái tóc quăn của Ascagre, một ngọn lửa bỗng phựt cháy, liếm quanh những lọn tóc màu hung, tạo thành vòng hào quang rực rỡ. Đó là một niềm tin tuyệt đối, bất diệt vào sức mạnh của thần linh.

_Tha hương là con đường duy nhất, nhưng trên con đường dài phưu lưu vô định, mở ra trước mắt ta, chúng ta không cô đơn và tuyệt vọng vì thần linh vẫn theo ta.

_ Khi rơi vào tình yêu với Didon, cũng chính thần linh là người đánh thức Enee, “ hỡi đấng Jupiter cao cả_ chàng run sợ nói_ biết tôi có xứng đáng với lòng thuơng tuởng và sự bảo trợ mà ngài dành cho dân tộc tôi không!”

2 2.4. Tấm lòng nhân hậu, tràn đầy nghĩa tình

Có thể thấy bên cạnh một Enee gan góc, chàng còn là một người có trái tim ấm áp tràn đầy nghĩa tình. Chàng đã thốt lên khi nhìn thấy Didon nơi địa ngục “trời ơi Enee rú lên đôi mắt nhòa lệ, cái bóng lướt tới, dữ tợn rồi lẩn trốn. Có phải là Didon không? Ôi! Vị nữ hoàng bất hạnh, em không sống nổi sao? Nào ta có biết kết thúc bi thảm ấy”

Đặc biệt tấm lòng chan chứa yêu thương của chàng thể hiện rõ qua sự hiếu thảo. Dẫu rằng âm duơng cách biệt nhưng Enee đã không ngại khó khăn, chàng đã không nén đuợc cảm xúc của mình khi nhìn thấy hình bóng cha nơi địa ngục” chàng chạy đến bên Anchise, vừa chạy vừa khóc toan ôm siết chặt vào ngực, nơi con tim đập lên rộn rã_ cái hình dáng đục mờ phủ bên ngoài vong hồn người cha” để khi phải rời xa chàng càng níu bước không quên ngoảnh lại nhìn hình bóng cha.

Đối với đồng đội “ bạn bè ơi ta đã gặp lại các ngưoi trong niềm vui cay đắng. Những người dũng cảm bảo vệ Tổ quốc sẽ sống mãi trong ta”

Với tấm lòng ấy chàng đã vô cùng đau đớn trước cái chết của Pallus, chàng tự trách mình đã không đền đáp đuợc sự tiếp đón nồng hậu của đức vua già Arcadie, đã mang đi kho tàng vô giá của ngài: cuộc sống của đứa con duy nhất”. Không chỉ là một chiến binh dũng cảm chỉ biết chinh chiến, Enee còn luôn huớng trái tim đến mọi người.

3. Nghệ thuật khắc họa tinh thần La Mã

Qua hình tượng nhân vật Enee, con người La Mã hiện lên mang tinh thần cao đẹp của những con người quả cảm, có trách nhiệm, có niềm tin và tràn đầy tình nghĩa. Để làm được điều đó, Virgile trong “Anh hùng ca Eneide” đã xây dựng thành công giọng điệu và thái độ của Enee thông qua các đoạn đối thoại với Turnus, Mezence,…Đó là những lời nói thách thức, kiêu hãnh đọ lại với thái độ ngạo mạn của kẻ thù.

Với mục đích thể hiện trái tim nghĩa tình của Enee, Virgile đã thổi vào những câu nói của chàng sự tiếc nuối, đớn đau khi nhìn thấy bóng dáng Didon dưới địa ngục. Hay niềm vui cay đắng của chàng khi gặp lại tất cả bạn bè của mình, những người đã hi sinh anh dũng trong trận khói lửa thành Troie.

Virgile cũng hết sức thành công khi xây dựng tình huống Enee từ chối tình yêu của nàng Didon. Chàng đã dứt khoát từ chối tình yêu của nữ hoàng vì tiếng gọi thiêng liêng của dân tộc. Chi tiết này cho thấy tinh thần trách nhiệm to lớn của người anh hùng. Vận mệnh đất nước, dân tộc mới là mục đích, lý tưởng, là trọng trách cao cả cần thực hiện của người anh hùng.

4. Kết luận

Qua Eneide, có thể nói, Virgile đã tái tạo một huyền thoại chiến tranh Troie với một ý thức sâu sắc

về các yêu cầu của thời đại, thể hiện được tinh thần thời đại một cách lý tưởng. Người anh hùng

Enee, chàng là đại diện tối cao cho tinh thần của con người La Mã cổ đại. Chàng mang trong mình

dòng máu của lòng quả cảm, chiến đấu không chùng bước trước những khó khăn và hiểm nguy

khốc liệt của chiến trường. Ở chàng, tinh thần trách nhiệm được nêu cao. Đó là trách nhiệm đối với

cha, với con trai, và hơn nữa đó là trách nhiệm đối với dân tộc mình. Cuộc phiêu lưu xây dựng

vùng đất mới đầy trắc trở nhưng trong chàng luôn tồn tại một niềm tin bất diệt, tin vào tương lai,

vào sự mách bảo của thần linh. Chàng còn là một hoàng tử nhân hậu, tràn đầy tình nghĩa.Tinh thần

quả cảm, tinh thần trách nhiệm, niềm tin tưởng và thái độ sống nghĩa tình, tất cả đó là bức tranh

tinh thần hào sảng của vị anh hùng Enée nói riêng và con người La Mã cổ đại nói chung.

https://www.youtube.com/watch?v=sIhMda2iIXM&list=PL05gpp1MDAOKnz3tj9IOjogcoYxjqi3Y6

KÊNH CHIA SẺ TRI THỨC

SỰ THỂ HIỆN TINH THẦN LA MÃ CỔ ĐẠI QUA HÌNH TƯỢNG NHÂN VẬT ENEE TRONG “ENEIDE” CỦA VIRGILE

No comments:

Search This Blog

NHÃN

BÀI ĐƯỢC XEM NHIỀU

Số lượt xem

LƯU TRỮ